ગણેશજીને ભારતીય માન્યતામાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ પૌરાણિક દેવ માનવામાં આવે છે, જે એક મહાદેવ શિવના અને દુર્ગાની પુત્રી પાર્વતી ના પુત્ર છે. તેમની પાસે હાથીનું માથું અને કપાળ છે, પરંતુ તેનું શરીર સોનેરી હાથી જેવું છે. બુદ્ધિ, સમૃદ્ધિ અને સફળતા માટે ગણપતિ બાપાની સેવા અને પાર્થના કરવા માં આવે છે.
ગણેશજીના જન્મ સાથે જોડાયેલી ઘણી દંતકથાઓ છે. એક પ્રસિદ્ધ પૌરાણિક કથા કહે છે કે પાર્વતીજીએ ગણેશનું માથું અને શરીર માટી અને પરિસરમાંથી બનાવ્યું હતું. તેના પોતાના કોઈ તળિયા ન હોવાથી પાર્વતીજી તેમને પોતાનો પુત્ર માનતી હતી. ગણપતિ બાપા હાથીનું માથું અને નાના બચ્ચાના શરીર સાથે દેખાય છે. તેમની પાસે કુલ ચાર હાથ છે અને તે સમયે તેઓ ઔજારો, કપાસનો મસાલો, અને મીઠું ધરાવે છે. ત્રણેય એક માર્ગથી જોડાયેલા છે.
ગણપતિ થાળ એ ભગવાન ગણેશને અર્પણ કરવામાં આવતો એક વિશેષ ભોજન છે. તે સામાન્ય રીતે ગણેશ ચતુર્થી દરમિયાન તૈયાર કરવામાં આવે છે, પરંતુ તે અન્ય પ્રસંગોએ પણ બનાવી શકાય છે. ગણપતિ થાળમાં વિવિધ પ્રકારની વાનગીઓનો સમાવેશ થાય છે, જે ગણેશજીને પ્રિય હોય છે.
ગણપતિ થાળની કેટલીક સામાન્ય વાનગીઓ નીચે મુજબ છે:
- મોદક: આ ગણેશજીની સૌથી પ્રિય વાનગી છે. તે ચોખાના લોટ અને નારિયેળ અને ગોળના મિશ્રણથી બનાવવામાં આવે છે.
- લાડુ: આ અન્ય એક લોકપ્રિય મીઠાઈ છે જે ગણેશજીને અર્પણ કરવામાં આવે છે. તે ચણાના લોટ અથવા બેસન અને ખાંડમાંથી બનાવવામાં આવે છે.
- શીરો: આ ઘઉંના લોટ, ખાંડ અને ઘીમાંથી બનાવવામાં આવતી મીઠી વાનગી છે.
- પંચામૃત: આ દૂધ, દહીં, ઘી, મધ અને ખાંડનું મિશ્રણ છે.
- ફળો: ગણેશજીને કેળા, નારિયેળ અને કેરી જેવા ફળો પણ અર્પણ કરવામાં આવે છે.
- મીઠાઈઓ: મોદક અને લાડુ ઉપરાંત, ગણેશજીને પેંડા, બરફી અને અન્ય મીઠાઈઓ પણ અર્પણ કરવામાં આવે છે.
- વિવિધ પ્રકારના શાક: ગણપતિ થાળમાં વિવિધ પ્રકારના શાકભાજીનો પણ સમાવેશ થાય છે.
- ભાત: ગણપતિ થાળમાં ભાત પણ એક મહત્વપૂર્ણ ઘટક છે.
- પૂરી: ગણપતિ થાળમાં પૂરી પણ પીરસવામાં આવે છે.
ગણપતિ થાળ તૈયાર કરતી વખતે, સ્વચ્છતા અને પવિત્રતાનું ધ્યાન રાખવું મહત્વપૂર્ણ છે. ભોજન પ્રેમ અને ભક્તિ સાથે તૈયાર કરવું જોઈએ.
ગણપતિ થાળ
- જમવાં આવોને ગજાનંદ રે … મારા પ્રેમની થાળી
મેં તો રસોઇ મારાં હાથે બનાવી ..(૨) - પ્રેમે જમાડું ગજાનંદ રે … મારા પ્રેમની થાળી
ભાતરે ભાતનાં ભોજન બનાવ્યા ..(૨) - વિધવિધનાં પકવાન રે … મારાં પ્રેમની થાળી
જળ રે જમનાની મેં તો, જાળી ભરી લાવી ..(૨) - આચમન કરોને ગજાનંદ રે … મારા પ્રેમની થાળી
લવિંગ સોપારીને પાનનાં બિલડાં …(૨) - મુખવાસ કરોને ગજાનંદ રે … મારા પ્રેમની થાળી
અંતરનું આસન આપું અલબેલાં ..(૨) - બાલકનાં જીવન પ્રાણ રે મારાં પ્રેમની થાળી
રિધ્ધી સિધ્ધીનાં સ્વામી ગજાનંદ ..(૨) - એ તમપર જાવ બલિહાર રે …મારાં પ્રેમની થાળી
જમવાં આવોને ગજાનંદ રે મારાં પ્રેમની થાળી
મેં તો પીરસ્યા ભોજન મન ભાવતા થાળ
મેં તો પીરસ્યા ભોજન મન ભાવતા …(૨)
દાદા જો જો ન વાર થાય આવતાં
કિધાં પુરી દુધપાક સાથે ઉધીયાનું શાક
મુક્યા પાપડ અથાણાને રાયતા …(૨)
દાદા જો જો ન વાર થાય આવતાં
ગોટા ગરમા ગરમ આવે એવી સોડમ
જો જો જમતા શરમ નહિ રાખતાં …(૨)
દાદા જો જો ન વાર થાય આવતાં
મુક્યાં કઢીને ભાત દાળ વાલની છે સાથ
મારી રસોઇમાં ખામી નહિ રાખતાં ..(૨)
દાદા જો જો ન વાર થાય આવતાં
જાળી જળની ભરી પાન જમજો દાદા …(૨)
બિંદુ હરખે છે આરતી ઉતારતાં …(૨)
દાદા જો જો ન વાર થાય આવતાં …
મેં તો પીરસ્યા ભોજન મન ભાવતા
અલબેલાં મતવાલા દાદા થાળ
અલબેલાં મતવાલાં દાદા જમવા જલ્દી આવોને
સોમવારે શીરાંપૂરી,મંગળ વારે મોહન થાળ
બુધવારે બરફી પેંડા, જમવાં જલ્દી આવોને
અલબેલાં મતવાલાં દાદા જમવા જલ્દી આવોને
ગુરૂવારે ઘારી ઘૂઘરાં, મસ્ત મસાલે મજેદાર
શ્રુકવારે સૂતરફેણી ખુશ્બું બહુ મેહકે જો
અલબેલાં મતવાલાં દાદા જમવા જલ્દી આવોને
શનિવારે સુખડીને, દાદાનું મોટું મલકે જો
રવિવારે લાડવાને માંગી માંગી ખાધાં જો
અલબેલાં મતવાલાં દાદા જમવા જલ્દી આવોને
જળ જમનાની જાળી ભરાવીને આચમન કરવા આવોને
પાન સોપારીને એલચી, દાદા મુખવાસ કરવા આવોને
અલબેલાં મતવાલાં દાદા જમવા જલ્દી આવોને
સોના રૂપાનાં સોગઠાં, તમે રમત રમવા આવોને
સાગ સીસમનાં ઢોલીયા, તમે પોઢણ કરવા આવોને
અલબેલાં મતવાલાં દાદા જમવા જલ્દી આવોને
ભાવે ભકતોની વિનંતી, તમે દર્શન દેવા આવોને
ભકત મંડળની વિનંતી તમે જમવાં જલ્દી આવોને
અલબેલાં મતવાલાં દાદા જમવા જલ્દી આવોને
પ્રેમે પરોણાં ઘેરે આવો થાળ
પ્રેમે પરોણા ઘેરે આવો ગજાનંદ, ઓ મારા દાદા
પ્રેમે પરોણા ઘેરે આવો ગજાનંદ, ઓ મારા દાદા
શાને માટે તલસાવો , ગજાનંદ ઓ મારા દાદા
ભાત રે ભાતનાં ભોજન બનાવું …(૨)
કહો તો કોડીયા ભરાવું ગજાનંદ … ઓ મારા દાદા
જળ જમનાની જાળી ભરી લાવું …(૨)
કહો તો આચમન કરાવું ગજાનંદ … ઓ મારા દાદા
પ્રેમે પદાર્થ પાટ બંધાવું …(૨)
લવીગને એલચી ધરાવું ગજાનંદ … ઓ મારા દાદા
ભાવ થકી દાદા થાળ ધરાવું …(૨)
લુલસીને પ્રેમે પધરાવું ગજાનંદ ઓ મારા દાદા … પ્રેમે…
આવો પાર્વતીના બાળ થાળ
આવો પાવતીનાં બાળ , આવો શંકરજીનાં લાલ
મેં તો થાળ રે બનાવી ભલી ભાતની
હું તો ઉઠી રે અલબેલાં અડધી રાતની
જોડી સોનાં કેરી થાળ , પીરસું સોનાં કેરી થાળ
મુશ્કેલી નહી રે પડવા દઉ કોઇ વાતની
હું તો ઉઠી રે અલબેલાં અડધી રાતની
ઢૅબર ઘારી મોહન થાળ, ચટણી વાલ અહાણું દાળ
ભ્રુંદર ભાજી રે બનાવી ભલી ભાતની
હું તો ઉઠી રે અલબેલાં અડધી રાતની
લવીંગ સોપારી કપૂરી પાન, મુખવાસ કરો શંકરનાં લાલ
બાલકની અરજી સ્વીકારો ભગવાન રે
ડું તો ઉઠી રે અલબેલાં અડધી રાતની
આવો પાવતીનાં બાળ , આવો શંકરજીનાં લાલ
મેં તો થાળ રે બનાવી ભલી ભાતની
હું તો ઉઠી રે અલબેલાં અડધી રાતની
નંદજીનાં લાલા થાળ
નંદજીનાં લાલા ગાયોનાં ગોવાળા
ભકતોનાં વહાલાં ભગવાન મારે ઘેર આવોને
આંગણિયાં વળાવું, તોરણીયાં બંધાવું, સાથીયા પુરાવું
કુલડાં વેરાવું, શણગાર કરાવું ભલીભાત મારે ઘેર આવોને
મેવા મીઠાઇ પકવાન, તમને ભાવે જમાડું ભગવાન
માખણ મીસરી વાળા મારે ઘેર આવોને
ગંગા જમનાનાં નીર, પીવા આવો સુભદ્રાનાં વીર
ઝારી ભરાવું વ્હાલાં મારે ઘેર આવોને
પાનનું બીડું હરજી, મહી લવિંગ સોપારી એલચી
મુખવાસ કરાવું વ્ડાલાં મારે ઘેર આવોને
દાસ હરિનાં પ્યારા, મન મોહન મોરલીવાળા
બાળક બોલાવે તારાં, મારે ઘેર આવોને
નંદજીનાં લાલા ગાયોનાં ગોવાળા
ભકતોનાં વહાલાં ભગવાન મારે ઘેર આવોને
ગણપતિદાદા નો થાળ
જમવાં પધારો દાદા કેટલીક વાર છે
આવી જાવ આવી જાવ રસોઇ તૈયાર છે
ભલી ભલી જાતનાં તેજાનનાં નાખ્યાં (૨)
શ્રીખંડ પુરી તો કેવાં મજેદાર છે આવી જાવ આવી જાવ…
મરી મસાલા નાંખી શાક બનાવ્યાં (૨)
ડુધી ચણાનું શાક કેવું મજેદાર છે આવી જાવ આવી જાવ…
કમોદનો મેં તો ભાત બનાવ્યો (૨)
દાળ તુવેરની મહી હીંગનો વઘાર છે આવી જાવ આવી જાવ..
વૃંદાવનથી છાસ મંગાવી (૨)
કઢી બનાવી મહી લીમડાનો માર છે આવી જાવ આવી જાવ..
જળ જમનાની મે તો ઝારી ભરાવી (૨)
આચમન કરોને દાદા કેટલીક વાર છે આવી જાવ આવી જાવ..
પાંચ પાનાનું મે તો બીડું બનાવ્યું (૨)
મુખવાસ કરોને દાદા કેટલીક વાર છે આવી જાવ આવી જાવ
જમવાં પધારો દાદા કેટલીક વાર છે આવી જાવ આવી જાવ
બાળ ભકતોની દાદા સુણીને વિનંતી
દર્શન આપોને દાદા કેટલીક વાર છે
આવી જાવ આવી જાવ રસોઇ તૈયાર છે
રાજબાઇ માતાની થાળ
છલકાતી આવે આરતી
મલકાતી આવે થાળ રે મારી રાજબાઈ માની આરતી
માં આવડ સોતી કુલે ભરી,તમે દાતણ કરતા જાવ રે…
માં તાબાં કુંડી તો જળ ભરી, તમે નાવણ કરતા જાવ રે ..
માં કેસરીયા રંગની ચૂંદડી, તમે પહેરણ પેરતા જાવ રે ..
માં સેવા સુંવાળીને લાપસી, તમે ભોજન કરતા જાવ રે ..
માં આદું લીબુંનું અથાણું, તમે ચાખણ કરતા જાવ રે ..
માં તાપીમૈયાની ઝારી ભરી, તમે આચમન કરતા જાવ રે
માં લવીંગ સોપારીને એલચી, તમે મુખવાસ કરતા જાવ રે
માં સાગ સીસમનાં ધોલીયો, તમે પોધણ કરતાં જાવ રે
માં સોન વાઝિનો વિઝણો, તમે વાવલ કરતાં જાવ રે
છલકાતી આવે આરતી, મલકાતી આવે થાળ રે મારી રાજબાઇ માની આરતી
કેળનાં પાન (થાળ)
કેળનાં પાન મોટાં રે મારી અંબેમાં
લુલસીનાં પાને પધારજો રે ..
આવડ સોતીમાં ફૂલરે ભરાવીશું (૨)
દાતણ કરવાંને આવો રે મારી અંબેમાં તુલસીનાં પાને પધારજો રે ..
તાબાં તે કુંડીમાં જળની ભરાવીશું (૨)
નાવણ કરવાંને આવા રે મારી અંબેમાં તુલસીનાં પાને પધારજો રે ..
સેવાં સુવાંળીને લાપસી રે (૨)
ભોજન કરવાને આવો રે મારી અંબેમાં તુલસીનાં પાને પધારજો રે ..
તાપી મૈયાની ઝાળી ભરી લાવીશું (૨)
આચમન કરવાં ને આવો રે મારી અંબેમાં તુલસીનાં પાને પધારજો રે ..
પાન સોપારીને એલચી રે (૨)
મુખવાસ કરવાંને આવો રે મારી અંબેમાં તુલસીનાં પાને પધારજો રે ..
સાગ સીસમનાં ઢોલીયા રે (૨)
પોઢણ કરવાંને આવો રે મારી અંબેમાં તુલસીનાં પાને પધારજો રે ..
ભાવે ભકતોની વિનંતી રે (૨)
દર્શન દેવાને આવો રે મારી અંબેમાં તુલસીનાં પાને પધારજો રે ..
કેળનાં પાન મોટાં રે મારી અંબેમાં તુલસીનાં પાને પધારજો રે ..
જમવા આવો વિશ્વતણા ઘડનાર જો (થાળ)
જમવા આવો વિશ્વતણા ઘડનાર જો, વિશ્વમ્ભરને પીરસી થાળી પ્રેમની
વિધ વિધના મેવા મિઠાઇ પકવાન જો, ભાવ થકી જમાડું જમજો ભાવથી
સબરીનાં આરોગ્યા એઠા બોર જો,એવા ભાવે જમજો દાદા ગણપતિ
સુદામાનાં આરોગ્યા તાંદુલ જો,એવા ભાવે જમજો દાદા ગણપતિ
વિદુરની આરોગી લુખી ભાજી જો,એવા ભાવે જમજો દાદા ગણપતિ
જળજમનાની ઝારી ભરી મુકીજો,જળપાન કરોને દાદા ગણપતિ
લવીંગ સોપારી એલચી કંઇ કેસરજો,પાનનું બીડલું ખાસો દાદા ગણપતિ
સાગ સીસમનો ઢોલીયો ઢળાવ્યો જો,સયન કરો સૈયા પર દાદા ગણપતિ
જમવા આવો વિશ્વતણા ઘડનાર જો, વિશ્વમ્ભરને પીરસી થાળી પ્રેમની
વહેલા વહેલા આવો મારા વાલમાં (થાળ)
વહેલા વહેલા આવો મારા વાલમાં, ભકતોજનોનો લેવાને પ્રસાદ જો
ગરીબજનોનો લેવાને પ્રસાદ જો,ગામના પછવાડે મારી ઝૂપડી
ભૂલેચૂકે ના જાશો બીજે દ્રાર જો, વહેલા વહેલા આવો મારા વાલમાં
ખાંડીને ખૂંડીને બનાવ્યા લાડવા, લાડવામાં નાખ્યા ચોખ્ખા ઘી જો
મીઠારે લાગે તો ફરીવાર માંગજો, શરમાંશો ના ઓ મારા નાથ જો..વહેલા
જળ રે જમનાની ઝારીભરી લાવ્યા,આચમન કરોને મારા નાથ જો
બીડલા બનાવ્યા નાગર વેલનાં,મુકવાસ કરોને મારા નાથ જો
વહેલા વહેલા આવો મારા વાલમાં, ભકતોજનોનો લેવાને પ્રસાદ જો
ગરીબજનોનો લેવાને પ્રસાદ જો, વહેલા વહેલા આવો મારા વાલમા
ભકતોજનોની વિનંતી તમે સુણજો,પ્રેમથી જમોને મારા નાથજો …વહેલા..
દાદા તારી વસમી વિદાય
બોલ્યું ચાલ્યું કરજો માફ,દાદા તારી વસમી વિદાય છે (૨)
થાય છે મનમાં દુઃખ દાદા તારી વસમી વિદાય છે
દસ દસ દહાડા મેં સાચવીને રાખીયા (૨) થાવાના દીધો વાંકો વાળ..દાદા તારી
આવ્યા ત્થારે અતિ આનંદ થાય (૨) વળાવતા દુઃખ ઘણુ થાય..દાદા તારી
એવી અમારી દાદા ભૂલ શું થાય છે (૨) અમને છોડી કેમ જાય …દાદા તારી
વારેવારે દાદા તારા સંબારણા આવતા (૨) વહાલા મારા કેમ વિસરાય..દાદા
તારો વિયોગ દાદા મુજથી સહેવાય ના,દુઃખોમાં દીન મારા જાય દાદા તારી..
દયા કરીને દાદા દર્શન દેજો,આંખલડી ઝૂરે દીનરાત દાદા તારી વસમી..
દીલડાની વાત મારે કોને જઇ કહેવી, તારા વિના કોણ લે સંભાળ ..દાદા તારી
ગણેશ ચતુર્થી એ ભગવાન ગણપતિને વિશેષમાન આપવા માટે ઉજવવામાં આવતો હિન્દુ તહેવાર છે. દિવસને યાદગાર કરવા માટે નિવાસસ્થાનો, જાહેર વિસ્તારો અને મંડલીઓ તહેવારો ઉજવવામાં આવે છે. લોકો ગણપતિ બાપાની મૂર્તિઓ ની આગમન અને સ્થાપના કરવામાં આવે છે અને તેમને ભોગ અને અન્ય મીઠાઈઓ અર્પણ કરે છે. દસ દિવસ સુધી પૂજા કર્યા પછી, મૂર્તિને લઈ જવામાં આવે છે અને દરિયા અથવા નદીમાં વિસર્જન કરાવામાં આવે છે.
ગણપતિ બાપા એ જ્ઞાન, વિજ્ઞાન અને સાહસનું સંપૂર્ણ સ્વરૂપ છે. તેમની પૂજા કરવી એ એક લહાવો છે, જેના દ્વારા જીવનમાં કોઈપણ સફળતા અને સારા નસીબની આશા રાખી શકાય છે. આ ક્રિયા આનંદ, સમૃદ્ધિ અને નવી શરૂઆતના માર્ગમાં મદદ કરે તેવી શક્યતા છે.
આ ઉપરાંત, ગણપતિ બાપાને પ્રસન્ન કરવા માટે રચિત ગીતો, પ્રાર્થનાઓ અને કવિતાઓ છે, જેમને વ્યક્તિ શ્રદ્ધા અને ભક્તિની મહાન ભાવનાથી પૂજે છે.
તેથી, ગણપતિ બાપાને સૌથી મહત્વપૂર્ણ હિંદુ દેવતાઓમાં ગણવામાં આવતા હતા, જેમણે તમામ લોકોને દુર્ભાગ્યથી રક્ષણ આપે છે અને તેમની સમૃદ્ધિ, આનંદ અને આનંદની ખાતરી કરે છે.