ગુરુ પૂર્ણિમા વિશે નિબંધ

Guru Purnima Essay in Gujarati 2024 – speech

મનુષ્યને જન્મ અને સંસ્કાર આપનાર માતા પછી એને જ્ઞાન આપનાર ગુરુનું સ્થાન શ્રેષ્ઠ છે. આપણી સંસ્કૃતિ અને ધર્મની ઈમારતનો પાયો જ્ઞાન છે. જ્ઞાન મેળવવા માટે ગુરુનું હોવું અતિ આવશ્યક છે. “ગુરુ બિન નહીં જ્ઞાન”. ગુરુ જ પોતાના શિષ્યોને નવજીવન માટે તૈયાર કરે છે.

માનવજીવનમાં પ્રેરણાનો પ્રકાશ પાથરનાર એવા ગુરુના કર્તૃત્વને યાદ કરી કૃતજ્ઞ ભાવથી ઉજવાતો તહેવાર એટલે ” ગુરુ પૂર્ણિમા ” ગુરુનું મહાત્મ્ય સમજવા માટે અને એમના પ્રત્યે પૂજ્યભાવ પ્રગટ કરવા માટે દરવર્ષે અષાઢી પૂનમના દિવસે ગુરુ પૂર્ણિમાનું પર્વ મનાવવામાં આવે છે. ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસને વ્યાસ પૂર્ણિમા પણ કહેવાય છે.

ભારતીય સંસ્કૃતિમાં ગુરુ, ગુરુતત્ત્વનું મહત્વ – મહાત્મ્ય સર્વોચ્ચ સ્થાન પર છે. તેથી આઘ્યાત્મિક પરંપરામાં ગુરુદેવનું સ્થાન સર્વોત્કૃષ્ટ છે, અને ‘ગુરુપુર્ણિમા’નું મહાપર્વ ભાવવિભોર વાતાવરણમાં ધામઘુમથી ઉજવવામાં આવે છે. ગુરુને પ્રભુની સમકક્ષ અને બીજા ઘણાઓની માન્યતા પ્રમાણે પ્રભુથી પણ ઉચ્ચ કક્ષાના સ્થાને ગણવામાં આવ્યા છે.

ગુરુ શબ્દમાં જ ગુરુનો મહિમા સમાયેલ છે. ‘ગુ’ એટલે અંધકાર અને ‘રૂ’ એટલે પ્રકાશ. શિષ્યમાં અજ્ઞાન રૂપી અંધકારને દુર કરી જ્ઞાન રૂપી દિપક પ્રગટાવનાર ગુરુ એક જીવન શિલ્પી મહાપુરુષ છે. પરમાત્માને શોધવા માટે કોઈ કૈલાસ,કાશી કે કાબામાં જવાની જરૂર નથી.પરમાત્મા ત્યાં છે જ્યાં સદગુરૂનો વાસ છે.ગુરુ મોક્ષનો સાચો રાહ બતાવનાર ભોમિયો છે.ગુરુ પોતાના આચરણ દ્વારા શિષ્યની જિંદગીનું ઘડતર કરે છે. || આચાર્ય દેવો ભવ || આમ ગુરુને આચાર્ય પણ કહેવામાં આવે છે.

બાળક માટે ‘મા’ પ્રથમ ગુરુ છે. પછી પરિવારના વડીલ સભ્યો ગુરુની ભૂમિકા ભજવે છે. ત્યાર પછી વિદ્યાગુરુ અક્ષરજ્ઞાન – શિક્ષણ આપે છે. પહેલાંના જમાનામાં સ્કુલો-કોલેજો નહોતી. તેથી બાળકો આશ્રમમાં જઈ વિદ્યા-શિક્ષણ મેળવતા હતા.

ગુરુનું મહાત્મ્ય આપણા પુરાણોએ પણ ખુબ વર્ણવ્યું છે.હિન્દુ ધર્મમાં ગુરુને ભગવાનનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો છે.જેમ કે,

શ્રી ગુરુ: બ્રહ્મા ગુરુ:વિષ્ણુ,ગુરુદેવો મહેશ્વર: |
ગુરુ: શાક્ષાત્પરમ બ્રહ્મ, તસ્મૈ ગુરુવે નમઃ ||

વળી,
“ગુરુ ગોવિંદ દોનું ખડે કિસકો લાગુ પાય,
બલિહારી ગુરુ આપકી, ગોવિંદ દિયો બતાય “

અર્થાત…… ગુરુની મહત્તા ગોવિંદ કરતાં વધારે છે કેમ કે ગુરુએ આપેલ જ્ઞાન મારફતે યોગ્યતા પ્રાપ્ત કરીને જ શિષ્ય પ્રકાશમાન દીપક સમાન પરમાત્મા સુધી પહોંચીને એની ઝાંખી કરી શકે છે. શાસ્ત્રો, ગ્રંથો અને દેવોએ ગુરુની અજોડ મહિમાનાં ગુણ ગાયાં છે.

ગુરુ-શિષ્ય પરંપરા ભારતમાં કેટલાએ વર્ષોથી ચાલી આવી છે. સાંદીપની ઋષિના આશ્રમમાં કૃષ્ણ અને સુદામા કોઇપણ જાતના ભેદભાવ વગર સાથે રહી જંગલમાંથી લાકડાં કાપી લાવી ગુરુની સેવા કરી એમની અનન્ય ગુરુભક્તિનાં આપણને દર્શન કરાવ્યાં છે. એકલવ્યે ગુરુ દ્રોણાચાર્યને ગુરુ માન્યા હતા અને તેમની મૂર્તિ સામે મુકીને ધનુર્વિદ્યાના પાઠ શીખ્યો હતો.. અને જ્યારે ગુરુએ દક્ષિણામાં તેનો અંગુઠો માગી લીધો ત્યારે વિના સંકોચે આપી દીધો હતો,નહીતર અર્જુન કરતાં એકલવ્ય ઇતિહાસમાં એક મોટો બાણાવળી ગણાતો હોત.ગુરુ માટે કેટલો મહાન ત્યાગ કહેવાય ! ગુરુ દત્તાત્રેયે ૨૪ ગુરુ બનાવ્યા હતા.શ્વાન પાસેથી એમને વફાદારીનો ગુણ શીખવા મળ્યો એટલે એમણે શ્વાનને પણ ગુરુ માન્યો હતો. મતલબ કે, ગુરુ એ છે જે આપણને જીવન વિકાસનું માર્ગદર્શન આપે છે.

ગુરુ અને શિષ્યના પવિત્ર આઘ્યાત્મિક સંબંધની વિશિષ્ટતા એ ભારતીય સંસ્કૃતિની દેન છે. ગુરુપૂર્ણિમાનો ઉત્સવ એ ગુરુના ઉપકારોનું ૠણ ચુકવવાનો દિવસ છે.

આ પણ વાંચો : વર્ષાઋતુ નિબંધ ગુજરાતી

ગુરુ પૂર્ણિમા 2024 વિશે સ્પીચ માહિતી

‘ગુરુ પૂર્ણિમા’ એક પ્રખ્યાત ભારતીય તહેવાર છે. તે હિન્દુઓ અને બૌદ્ધો દ્વારા સંપૂર્ણ આનંદ અને ઉત્સાહ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. તે હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ અષાઢ મહિનાની પૂર્ણિમાના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. ગુરુ પૂર્ણિમા એ ગુરુ પ્રત્યેની ભક્તિ અને સમર્પણનો તહેવાર છે. આ તહેવાર ગુરુને શ્રદ્ધાંજલિ અને આદરનો તહેવાર છે. એવું માનવામાં આવે છે.

આ દિવસે ગુરુની પૂજા કરવાથી તેમના શિષ્યોને ગુરુની દીક્ષાનું સંપૂર્ણ ફળ મળે છે.
આપણા જીવનમાં ગુરુનું ખૂબ મહત્વ છે. ‘ગુ’ એટલે અંધકાર (અજ્ઞાન) અને ‘રુ’ એટલે પ્રકાશ (જ્ઞાન). ગુરુ આપણને અજ્ઞાનના અંધકારમાંથી જ્ઞાનના પ્રકાશ તરફ લઈ જાય છે. ભાવિ જીવન ગુરુ દ્વારા રચાય છે.

ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે વિશ્વના સૌથી મોટા ગ્રંથ ‘મહાભારત’ના રચયિતા શ્રી ગુરુ વેદ વ્યાસજીનો જન્મ થયો હતો. જે ગુરુ પૂર્ણિમા અથવા વ્યાસ દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે. હિંદુ ધર્મ અનુસાર ‘ગુરુ દેવ’ને તમામ દેવતાઓ અને તમામ ગ્રહોના દેવ માનવામાં આવે છે. આ તહેવાર માત્ર હિંદુ ધર્મમાં જ નહીં પરંતુ બૌદ્ધ, જૈન અને અન્ય ઘણા ધર્મોમાં પણ ઉજવવામાં આવે છે. સમગ્ર વિશ્વમાં ગુરુ પૂર્ણિમાનો તહેવાર ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. તે સંપૂર્ણ ભક્તિ અને સમર્પણ સાથે ઉજવવામાં આવે છે.

ગુરુ પૂર્ણિમાના અવસરે ગુરુઓનું સન્માન કરવામાં આવે છે. આ અવસર પર આશ્રમોમાં વિશેષ પૂજાના કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ પર્વ નિમિત્તે વિવિધ ક્ષેત્રોમાં પોતાનું મહત્વનું યોગદાન આપનાર વ્યક્તિઓનું સન્માન કરવામાં આવે છે. સન્માનિત લોકોમાં સાહિત્ય, સંગીત, નાટ્ય વિજ્ઞાન, ચિત્ર વગેરે ક્ષેત્રના લોકોનો સમાવેશ થાય છે. ઘણી જગ્યાએ કથા, કીર્તન અને ભંડારાનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ દિવસે ગુરુના નામ પર દાન કરવાની પણ જોગવાઈ છે.

ગુરુ પૂર્ણિમાના શુભદિને ગુરુઓને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરીએ, અને તેમના ઉપદેશો માટે ઊંડો કૃતજ્ઞતા ભાવ વ્યક્ત કરીએ. ગુરુ પૂર્ણિમાની શુભકામનાઓ…

ગુરુ પૂર્ણિમા નિબંધ 100 શબ્દોમાં – STD 5, 6, 7, 8

‘ગુરુ પૂર્ણિમા’ એક પ્રખ્યાત ભારતીય તહેવાર છે. હિન્દુઓ અને અન્ય ધર્મના લોકો સંપૂર્ણ આનંદ અને ઉત્સાહ સાથે ઉજવે છે. તે હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ અષાઢ મહિનાની 11મી પૂર્ણિમાના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. ગુરુ પૂર્ણિમા એ ગુરુ પ્રત્યેની ભક્તિ અને સમર્પણનો તહેવાર છે. આ તહેવાર ગુરુને શ્રદ્ધાંજલિ અને આદરનો તહેવાર છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે ગુરુની પૂજા કરવાથી તેમના શિષ્યો તેમની દીક્ષાનું સંપૂર્ણ ફળ પ્રાપ્ત કરે છે.

ગુરુનું આપણા જીવનમાં ઘણું મહત્વ છે. ‘ગુ’ એટલે અંધકાર (અજ્ઞાન) અને ‘રુ’ એટલે પ્રકાશ (જ્ઞાન). ગુરુ આપણને અજ્ઞાનના અંધકારમાંથી જ્ઞાનના પ્રકાશ તરફ દોરી જાય છે. ગુરુ દ્વારા જ ભાવિ જીવન ઘડાય છે.

ગુરુ પૂર્ણિમાના અવસરે ગુરુઓનું સન્માન કરવામાં આવે છે. આ પ્રસંગે આશ્રમોમાં વિશેષ પૂજાનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ તહેવાર પર, વિવિધ ક્ષેત્રોમાં મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપનાર વ્યક્તિઓને સન્માનિત કરવામાં આવે છે. સન્માનિત લોકોમાં સાહિત્ય, સંગીત, રંગમંચ, ચિત્ર વગેરે ક્ષેત્રના લોકોનો સમાવેશ થાય છે. ઘણી જગ્યાએ કથા, કીર્તન અને ભંડારાનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ દિવસે ગુરુના નામ પર દાન અને દાન કરવાની પણ જોગવાઈ છે.

આ પણ વાંચો : મહિલા સશક્તિકરણ પર નિબંધ